Dział spadku cz.1
Jak dokonać dział spadku
Dział spadku po zmarłym krewnym to często dość skomplikowana sytuacja. Okazuje się bowiem, że nie wszystkie sprawy w przeszłości zostały sformalizowane, usankcjonowane. Po prostu często nie mamy do tego głowy i zostawiamy sytuację na “potem”. Sprawy się nawarstwiają, aż w końcu trzeba się zmierzyć z sytuacją i ustalić kto po kim i w jakiej części dziedziczy.
Trzeba podkreślić, że spadkobiercy otrzymują każdy w określonej części całą masę spadkową. Zatem aby zlikwidować stan współwłasności spadku należy dokonać dział spadku. Najprościej rzecz ujmując ze współwłaściciela całej masy spadkowej stajemy się wyłącznym właścicielem poszczególnych składników majątku. Oczywiście dział spadku nie jest obowiązkowy. Jednak moim zdaniem warto go zrobić niezwłocznie po śmierci krewnego, unikamy w ten sposób różnych nieprzyjemnych sytuacji w przyszłości.
Pamiętajmy też, że dział spadku może nastąpić na podstawie umowy między wszystkimi zainteresowanymi lub na podstawie orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Niestety pierwsza opcja stanowi niezwykłą rzadkość. Dzieje się tak gdyż wszyscy zainteresowani muszą być zgodni co do tego w jaki sposób podział powinien być dokonany. Z porozumieniem między stronami bywa różnie.
Kiedy i w jakiej części spadek się należy
Podkreślę, że nie ma jednej odgórnej zasady dla wszystkich kwestii jak należy dokonać działu spadku. Zależy to bowiem od wielu rzeczy np.: jaki jest skład spadku. Inaczej będziemy dzielić nieruchomości a inaczej środki finansowe. Podział środków finansowych sprawia największą trudności. Najwięcej problemów pojawia się w przypadku nieruchomości.
Ważnym jest też to, że nie ma samowoli co do działu spadku. Wielkość udziałów określona jest w ustawie lub też w testamencie. Jeśli dochodzi do dziedziczenia testamentowego, chyba, że dział spadku jest na mocy umowy między spadkobiercami. Spadek jest dzielony zależnie od ilości spadkobierców w określonych częściach. W pierwszej kolejności zgodnie z ustawą dziedziczą dzieci spadkodawcy i współmałżonek w częściach równych. Jednakże małżonkowi spadek przypada w części nie mniejszej niż 1/4 całości spadku.
Posłużę się teraz przykładem z mojej praktyki.
Przykład 1
Zmarły Jan w 2000 roku pozostawił po sobie małżonkę Marię i szóstkę dzieci. Pamiętajmy, że na podstawie ustawy wszyscy dziedziczą w równej części natomiast małżonkowi nie może przypadać mniej niż 1/4. Zatem wdowa po zmarłym dziedziczy 1/4 udziału spadkowego. Natomiast każde z dzieci otrzymuje 1/6 z 3/4 spadku pozostałego do podziału czyli każde z dzieci otrzymuje 3/24 czyli 1/8 masy spadkowej.
Wszystko było by proste gdyby nie fakt, iż po śmierci spadkodawcy nikt ani dzieci ani żona nie zadbali o dział spadku. Bowiem w niedługim czasie zmarło jedno z dzieci 2002 rok. Po latach zmarła też matka i dopiero wtedy pozostali spadkobiercy zdecydowali się na sądowy dział spadku. Zatem należało ustalić jaka część majątku należała do matki po śmierci męża i syna. Dopiero wtedy dokonać podziału masy spadkowej. Jak to w tej sytuacji należało zrobić?
Dział spadku krok po kroku
- Mamy już podział po zmarłym ojcu i wiemy, że z jego części wdowa otrzymała 1/4, a każde z dzieci 1/8 jego części. Pamiętajmy, że mówimy tutaj o podziale masy spadkowej jedynie po zmarłym Janie.
- W drugim kroku należy podzielić część majątku należącego do zmarłego syna/brata czyli jego 1/8 w równych częściach. Zgodnie z postanowieniem sądu matka otrzymała po zmarłym synu 3/8 z jego 1/8 a pozostałe dzieci po równo po 1/8 z 1/8 części brata. Czyli matka posiada 3/64 a każde z rodzeństwa 1/64.
- Ostatni krok to ustalenie części całości należącej do matki. Maria i Jan jako małżeństwo posiadali po równo po 1/2 całości majątku. Po śmierci Jana, żona miała swoją część czyli 1/2 oraz 1/4 z połowy męża (czyli 1/8 z całości). Razem posiadała 5/8 z całości majątku. Po śmierci syna doszło jej jeszcze 3/64 z połowy majątku jaka należała do Jana, czyli 3/64*1/2 zatem 3/128 z całości majątku. Łącznie Maria po śmierci męża i syna miała 5/8 +3/128 czyli 83/128 całego majątku. Każde z żyjących 5 dzieci posiadało w równych częściach 9/128 z całości majątku.
Podsumowując po śmierci matki do podziału miedzy 5 dzieci jest 83/128 majątku w równych częściach 1/5.
To jest tylko jedna z wielu spraw jaką miałam okazje prowadzić. Pamiętajmy, że w dziedziczeniu mogą brać udział także rodzice jeżeli żyją, dzieci, rodzeństwo, dziadkowie. Często dział spadku to sprawy bardzo skomplikowane, nierzadko wynika to z nieuregulowania w odpowiednim czasie wszystkich niezbędnych spraw.