Zdarza się, że trafiają do mnie małżeństwa z kilku lub kilkunastoletnim stażem dopytać się w kwestii rozdzielności majątkowej. Czy powszechnie nazywana „intercyzą”- rozdzielność majątkowa jest możliwa do realizowania kilka lat po ślubie? Czy nie oznacza to początku końca małżeństwa…no cóż nie na wszystkie pytania i dylematy mogę odpowiedzieć. Rozumiem obawy, jednak jestem adwokatem i mogę powiedzieć wszystkie za i przeciw w kontekście prawnym. Przedstawić aspekt prawny rozdzielności majątkowej.
Rozdzielność majątkową można dokonać na każdym etapie trwania związku małżeńskiego. Mało tego – rozdzielność majątkowa to stan prawny dotyczący wyłącznie osób będących w związku małżeńskim. Oczywiście można zawrzeć taką umowę prawną przed zawarciem małżeństwa – intercyzę. Umowa ta wtedy określa, iż po ślubie miedzy małżonkami nie nastąpi wspólnota majątkowa.Czyli najprościej mówiąc, to co małżonkowie mieli przed ślubem a także to co nabędą po ślubie będzie własnością tylko ich, będą mogli posiadanym majątkiem zarządzać samodzielnie.
Jak ustanowić rozdzielność majątkową?
Umowa przed notariuszem – w sytuacji, gdy małżonkowie są zgodni co do ustanowienia rozdzielności majątkowej jest to najprostsza forma ustanowienia rozdzielności majątkowej.
Postępowanie przed sadem – w sytuacji gdy stanowi to kwestię sporną między małżonkami. Przed sądem o rozdzielność majątkową może wnioskować nie tylko jeden ze współmałżonków ale także osoby trzecie. Może o taką rozdzielność majątkowa przed sądem wnioskować wierzyciel jednego ze współmałżonków. W szczególnych przypadkach rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona przez sąd z datą wsteczną (z datą wcześniejszą niż wniesienie powództwa).
Zalety i wady rozdzielności majątkowej
Rozdzielność majątkowa ma zarówno wady jak i zalety. Różne mogą być przesłanki podjęcia takiej decyzji. Nie musi być to kwestia wiary w dobre intencje współmałżonka czy też zaufania do niego. Może wynikać z wygody, chęci niezależności finansowej czy możliwości dokonywania decyzji finansowych, które nie zawsze są bezpieczne i mogą balansować na granicy ryzyka. Zaletą intercyzy jest także ochrona przed długami współmałżonka. Małżeństwa mając rozdzielność majątkową unikają konieczności opowiadania się współmałżonkowi ze swoich decyzji finansowych, mają swobodę i niezależność w decydowaniu i dysponowaniu własnym majątkiem.
Jeżeli chodzi zaś o negatywny oddźwięk rozdzielności majątkowej to z pewnością brak swego rodzaju elastyczności finansowej w nagłych kryzysowych sytuacjach. Nie mam wspólnej odpowiedzialności za siebie w kwestiach finansowych. Kwestie życia codziennego… przecież nie będzie małżeństwo kupować dwóch oddzielnych pralek czy lodówek, czy w podstawowych zakupach dzielić się kosztami na pół. Chociaż co małżeństwo to inny układ. Tutaj jest to już kwestia do ustalenia między małżonkami. Dokonania szeregu „umów” czy upoważnień np.: do konta bankowego w razie nagłych wypadków.
To czy rozdzielność majątkowa sprawdzi się w danym małżeństwie czy też nie to kwestie indywidualne. Natomiast ustawodawca daje taką możliwość dysponowania w pełni i bez ograniczeń majątkiem własnym.
Jak wygląda dział spadku w kontekście rozdzielności majątkowej?
Zacznijmy od tego czym jest „rozdzielność majątkowa”? Jest to nic innego, jak rodzaj umowy prawnej. Zawierana jest przez osoby, które zamierzają wstąpić w związek małżeński ( intercyza ) lub już po ślubie w trakcie trwającego małżeństwa. Nadmienię jeszcze tylko, że prócz umowy spisanej przed notariuszem są sytuacje, w których o rozdzielności majątkowej orzeka sąd. Sytuacje takie mają miejsce, gdy z różnych przyczyn nie ma między małżonkami porozumienia co do podjęcia takiej decyzji.
Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie
Żadna forma rozdzielności majątkowej nie ma wpływu na dziedziczenie. I nie ma tu absolutnie znaczenia czy jest to umowa zawarta przed notariuszem czy też orzeczenie sądu. Obie te sytuacje dookreślają sytuacje majątkową małżonków za życia natomiast nie mają już zastosowania po ich śmierci. Mąż dziedziczy po żonie, a żona po mężu. Oczywiście dziedziczeniu podlega jedynie ten majątek, który był własnością nieżyjącego małżonka. Zatem gdy prócz majątku własnego małżonkowie mają tzw. majątek wspólny np.: dom, działka, apartament itd. i jeżeli testament nie stanowi inaczej będzie on podzielony zgodnie z zapisami w ustawie.
Przykład 1
Zmarły mąż posiadał majątek własny oraz wspólny (np.:dom ). Małżonkowie posiadali jedno dziecko. Po śmierci małżonka dział spadku wygląda następująco:
Część wspólną dzielimy w równej części między małżonków. Dopiero teraz cześć przypadającą zmarłemu małżonkowi (majątek własny plus połowa majątku wspólnego) dzielimy między spadkobierców zgodnie z ustawą. Żona oraz syn otrzymują po 1/2 majątku jaki pozostał po zmarłym.
Rozdzielność majątkowa nie wpływa na dziedziczenie testamentowe czy ustawowe. Majątek zmarłego małżonka podlega „normalnemu” działowi spadku.
Testament – trzeba podkreślić, iż jest to czynność prawna, w której to osoba pozostawiająca testament – testator – jednostronnie, osobiście dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci. Jest to dokument wyrażający ostatnią wolę spadkodawcy, powołując...
Zachowek Od 22 maja 2023 weszła w życie ustawa o fundacji rodzinnej, która wprowadziła rewolucyjne zmiany. Nowelizacja dodaje do Kodeksu cywilnego artykuł Art.9971. Daje on nowe możliwości spadkobiercy, który zobowiązany jest do wypłaty zachowku....
Coraz częściej pojawiają się u mnie Klienci, z zapytaniami o uprawnienia firm windykacyjnych. Jaki jest zakres ich działań, co mogą a czego nie mogą? Czy otrzymywanie kolejnego wezwania do zapłaty jest już nękaniem czy...
Rozwód, jest jednym z najbardziej traumatycznych sytuacji życiowych. Badania wykazują, iż stres towarzyszący rozwodowi jet porównywalny ze stresem po starcie, śmierci bliskiej osoby. Sprawy rozwodowe są niezwykle delikatne, intymne. Jednocześnie wiążą się z wieloma...
Zachowek- czym jest ? Dużo piszę o spadku, kiedy i komu oraz na jakich zasadach przysługuje. W tym wpisie postaram się nieco przybliżyć obszar działu spadku jakim jest zachowek. Zachowek jest to uprawnienie, które...
W tym wpisie nakreślę kiedy używamy określenia niegodny spadkobierca. W myśl prawa, zgodnie z art. 928 ustawy spadkobierce może uznać sąd za niegodnego dziedziczenia spadkobierca jeżeli: Zatem, jeżeli spadkobierca dopuści się chociażby jednego z...
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza- czy warto? Jak już wspominałam we wcześniejszym wpisie, spadek może być dla nas przysłowiową „gwiazdką z nieba”. Jednak może się wiązać z konkretnymi skutkami nie zawsze dla nas korzystnymi....
Spadek, może być miłą odmianą losu, jednakże czasami może stać się dla nas uciążliwym prezentem. Co zatem w sytuacji gdy nasz dalszy lub bliższy krewny pozostawił nam zamiast willi w Konstancinie, domku na Mazurach...
Wydziedziczenie dotyczy prawa spadkowego i jest niezwykle zawiłą i delikatną kwestią rodzinną. Powołując się na art. 1008 kc. „Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:1) wbrew...
Zachowek jest instytucją prawa spadkowego. Co to oznacza? Jest to swego rodzaju ochrona dla rodziny spadkodawcy. Zdarza się bowiem, że spadkodawca w testamencie zapisuje swój majątek osobom niespokrewnionym lub instytucjom. W tej sytuacji prawo...