Niegodny spadkobierca
W tym wpisie nakreślę kiedy używamy określenia niegodny spadkobierca.
W myśl prawa, zgodnie z art. 928 ustawy spadkobierce może uznać sąd za niegodnego dziedziczenia spadkobierca jeżeli:
- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
- podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
- umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Zatem, jeżeli spadkobierca dopuści się chociażby jednego z powyższych może zostać uznany przez sąd jako niegodnego dziedziczenia. Użyłam słowa “może” gdyż uznanie za niegodnego nie jest sytuacją obligatoryjną a jedynie jedną z możliwości. Niegodność dziedziczenia uznawana jest przez sąd. Dopiero po zbadaniu wszystkich okoliczności sąd orzeka czy spadkobierca jest czy nie jest niegodny dziedziczenia. Jeżeli sąd wyda orzeczenie, spadkobierca niegodny jest wyłączony z dziedziczenia tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Zostaje wyłączony zarówno z dziedziczenia ustawowego jak i testamentowego. Skutków takiego wyłączenia nie ponoszą zstępni niegodnego do spadku. Te osoby otrzymują spadek zgodnie z ustawą lub testamentem.
Orzeczenie sądu działa wstecznie. Może się zdarzyć, iż osoba uznana za niegodną zdążyła objąć spadek przed orzeczeniem sądu. W takiej sytuacji osoba ta musi oddać cały odziedziczony majątek i dokonać rozliczeń ze spadkobiercami.
Niegodny spadkobierca traci nie tylko prawo do spadku ale również prawo do zachowku.
Jak i kiedy można stwierdzić niezgodność dziedziczenia?
Jak już wspomniałam o niegodności dziedziczenia orzeka sąd po zbadaniu wszelkich okoliczności. Zgodnie z art. 929 uznania za niegodnego dziedziczenia może żądać każdy kto ma w tym interes. Z żądaniem takim można wystąpić w ciągu roku od dnia kiedy dowiedzieliśmy się o przyczynie niegodności. Czas ten nie może być jednak dłuższy nie niż 3 lata od otwarcia testamentu.
W 2023 roku rozpoczęto prace nad nowelizacją ustawy o prawie spadkowym. Nowe przepisy dały by możliwość uznania za niegodne dziedziczenia osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego a także od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.